نشانه‌های سجاوندی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پرش به: ناوبری، جستجو

نشانه‌های سجاوندی نشانه‌هایی است که برای روشن کردن معنی و مشخص کردن آغاز و انجام عبارت‌ها وجمله‌ها و بندها در نگارش بکار می‌رود.

این نشانه‌ها که نشانه‌های نوشتاری هم نامیده می‌شوند نشانه‌هایی هستند که برای آسانتر خواندن یک نوشته، بیان یک احساس، فرمول‌نویسی در ریاضیات و غیره و یا ایجاد دگرگونی در تلفظ واژه‌ها بکار می‌روند.

واژه سگاوندی (تازی شده آن سجاوندی) از نام ابوالفضل سجاوندی گرفته شده است. (فرهنگ دهخدا: سگاوند شهری است در دامنه کوهی به همین نام نزدیک سیستان که تازی شده آن سجاوند است)

تاریخچه

در قدیمی‌ترین متن‌هایی که در دست است اثری از نشانه‌های سگاوندی دیده نمی‌شود. در متن‌های باستانی یونانی ورومی برخی نمونه‌های نشانه‌گذاری مانند دو نقطه روی‌هم دیده می‌شود. قرآن‌های نخستین بی نشانه سگاوندی نوشته می‌شد.

ابوالفضل سجاوندی در قرن ششم هجری قمری برای راهنمایی قاریان نخستین نشانه‌ها را در نگارش قرآن بکار برد. با همین انگیزه کاتبان اروپایی کتاب مقدس در سده‌های میانه نشانه‌هایی را بکار می‌بردند.

با اختراع چاپ گرایش به استاندارد کردن نشانه‌گذاری متن‌ها بیشتر شد. آلدوس مانوتیوس و نوه‌اش نخستین کوشش‌ها را در استاندارد کردن نشانه‌گذاری متن‌ها انجام دادند.

فهرست نشانه‌ها

• نقطه .
• خط تیره -
• مَدَّک ~
• آپاستروف یا بالانقطه ` (در فارسی دری افغانستان: ناخنک)
• علامت سوال یا پرسش‌نما ؟ (در فارسی دری افغانستان: سوالیه)
• علامت تعجب ! (در فارسی دری افغانستان: نشانهٔ ندا، ندائیه، اعجابیه، علامهٔ خطاب)
• نقطه‌چین ...
• پرانتز، دوکمان یا گریزنما ( ) (در فارسی دری افغانستان: کمانک‌ها، قوس‌میان، هلالین)
• درنگ‌نما ،
• علامت نقل قول " "
• گیومه «» (در فارسی دری افغانستان: ناخنک‌های دوتایی)
• ویرگول یا واوک یا نشانه فاصله، (در فارسی دری افغانستان: سکته)
• نقطه واوک یا نقطه ویرگول، سمیکولون ؛ (در فارسی دری افغانستان: مفرزه)
• دونقطه بیانی : (در فارسی دری افغانستان: شارحه)
• سه‌نقطه یا نشانه تعلیق ...
• چندنقطه ........
• تیره بلند ــ
• خط کشیده ــــــــــــ
• قلاب، دونبش، افزوده‌نما [ ]
• یک ستاره *
• دو ستاره **
• سه ستاره ***
• آکولاد (در فارسی دری افغانستان: کژک)