بن – شناسه

********************

بن – شناسه

ساختمان هر فعل دارای دو جزء است : بن – شناسه

بن چیست ؟

بخشی از فعل که مفهوم اصلی فعل را در بر دارد و در همه ی ساختهای فعل ثابت است وتغییر نمی کند. مثال :

نوشتم ، نوشتی ، نوشت ،          نوشتیم ، نوشتید ، نوشتند

می بینیم که جزء "نوشت " در همه ی انها تکرار شده و ثابت است .

ویا در افعال :

می نویسم ، می نویسی ، می نویسد              می نویسیم ، می نویسید ، می نویسند

جزء " نویس " ثابت است وتکرار شده.

بنابر این جزء نوشت و نویس  بن هستند.

انواع بن :

1-  بن ماضی :برای ساختن انواع فعلهای ماضی ، فعل آینده  و بعضی اسمها و صفتها به کار میرود. مثال :

رفتم ، می رفتم ، رفته بودی ، خواهیم رفت ، رفتار ، رفته و....

2- بن مضارع : برای ساختن انواع فعلهای مضارع ، فعل امر ، فعل نهی و برخی اسمها و صفت ها به کار می رود. مثال :

می روم ، بروند ، برو ، نرو ، روان ، روش ، رونده و.......

نکته : بن ماضی و بن مضارع از مصدر به دست می آیند.

مصدر چیست ؟ مصدر ، ریشه اصلی فعل است  که همیشه با حرف (ن ) خاتمه می یابد و فقط مفهوم انجام کار را می رساند .

به کلمات زیر دقت کنید : رفتن – دیدن – شنیدن – رسیدن – افتادن - پرسیدن – گرفتن و...

 چه مفهومی در می یابید ؟ ایا مشخص است که چه کسی و در چه زمانی کار انجام شده ؟ همه ی کلمات بالا مصدرند.

طریقه به دست اوردن بن ماضی :

1-  اگر از مصدر ، حرف (ن ) را برداریم ، بن ماضی به دست می آید. مثال : رفتن  : رفت  /  پرسیدن : پرسید

2- اگر بخواهیم بن ماضی را در فعل ماضی ، مضارع و یا آینده پیدا کنیم ، راحت ترین راه این است که اول مصدر فعل را پیدا

کنیم . چگونه ؟ مثال می زنم .

وقتی می شنوید : "می سازند " به  ذهن خودتان رجوع کنید . این فعل چه کاری را می رساند ؟   ساختن. ( ساختن مصدر است.) حالا ( ن ) را از آن بردارید : ساخت = بن ماضی است.

دانستن : دانست   /   نشستن : نشست   / می خوانیم : خواندن : خواند  /  بدوزد: دوختن : دوخت

روش مشخص کردن بن مضارع :

ابتدا مصدر فعل را به روش قبل پیدا می کنیم . مثال: ساخته بودید = ساختن  / بشناسم = شناختن

حالا فعل امر آن را پیدا می کنیم . به این ترتیب که در ذهن خود دستور انجام ان کار را میدهیم . اگر به کسی دستور ساختن بدهید چه می گویید ؟ بساز = فعل امر است . حالا حرف ( ب ) را از ان حذف می کنیم : ساز = بن مضارع است.

ریختن : بریز :ریز       / کاشتن : بکار : کار          / انداختن : بینداز : انداز  /    شنیدن : بشنو : شنو

****************

شناسه  : شناسه یعنی وسیله شناختن شخص فعل . اینکه ما بدانیم چه کسی انجام دهنده ی کار است ؟  

شناسه بخشی از ساختمان فعل است که در ساختهای مختلف فعل  ثابت نیست و تغییر می کند وبه وسیله ی  آن می فهمیم کننده ی کار کیست؟ و چندم شخص مفرد یا جمع است .  شناسه ها عبارتند از :

 م – ی – د            یم – ید   ند   ( می روم ، می روی ، می رود ، می رویم ، می روید ، می روند )

م  = من /  ی = تو /   د =  او /                    یم = ما   /   ید = شما    /     ند = آنها – ایشان

 در مبحث بعد انواع فعلهای ماضی و مضارع  خواهیم داشت .

                                                                                         فعلا خدا نگهدار